به گزارش راوی کار، در کتاب «امام حسین و ایران» که ترجمه‌ای از اثر «کورت فریشلر» به فارسی توسط ذبیح‌الله منصوری است، علی‌رغم برخی تردیدها درباره اصالت کامل مؤلف آلمانی، چند نکته برجسته وجود دارد:

مشارکت ایرانیان در واقعه‌ی عاشورا

مؤلف «یا مترجم» به نقش برجسته ۲۰ تا ۳۰ پیش‌قراول سپاه ایرانی «که برای یاری رساندن به امام در راه بودند» اشاره می‌کند که برای دفاع از امام حسین «ع» در واقعه‌ی کربلا حضور یافتند و به شهادت رسیدند، هرچند تأکید می‌شود که به دلیل نژادپرستی اعراب در آن زمان، این اطلاعات در برخی منابع تاریخی (خصوصاً عرب‌محور) کمتر بازتاب پیدا کرده‌است.

وقایع نگاری روز عاشورا

با ترکیب روایت‌های تاریخیِ پذیرفته‌تر «فراتر از کتاب فریشلر»، ساختار زمان‌بندی این روز به‌شرح زیر است:

۱. سحرگاه «حدود ۵:۴۷ صبح».

بعد از اذان صبح، امام حسین علیه‌السلام خطبه‌ای ایراد می‌کند و با دعا به همراهان روحیه می‌بخشد.

۲. حفر خندق و آماده‌سازی مواضع «۶ صبح».

دستور می‌دهد اطراف خیمه‌ها خندق و تله با گِدَه ایجاد شود تا دشمن نتواند غافلگیر کند.

۳. طلوع آفتاب «۷:۰۶».

امام سوار بر شتر می‌شود تا به سپاه دشمن نشان دهد که عزمی راسخ دارد.

۴. ازدحام و شروع نبرد قبل از ظهر.

دشمن حمله‌ای کامل را شروع می‌کند، گروه گروه از خیمه‌ها دفاع می‌شود. نخستین شهید از یاران امام، مسلم بن عوسجه است.

۵. میانه‌ی روز – ورود حُر بن ریاحی به اردوگاه امام.

حُر بن یزید ریاحی از سپاه دشمن جدا می‌شود و به اردوگاه امام ملحق می‌گردد، سپس شهید می‌شود.

۶. سخنان و‌ نبرد دسته‌جمعی «ظهر تا پیش از ۱۳:۳۰».

امام حسین‌ «ع» همراه یارانش میان رزم با دشمن به امر نابسامانی سپاه و هجومی به‌اصطلاح «اولین حمله» اجازه نمی‌دهد آنها به امام نزدیک شوند.

حدود ساعت ۱۳:۳۰، اکثر یاران نزدیک امام به شهادت رسیده‌اند؛ حضرت علی‌اکبر «ع»، عبدالله بن مسلم بن عقیل و دیگر مردان بنی‌هاشم هم شهید می‌شوند.

۷. سحرگاه تا عصر وداع، هم‌نوازی، و شهادت نهایی.

امام حسین‌ «ع» پس از شهادت یاران، نماز ظهر را اقامه می‌کند و سپس به شهادت نزدیک می‌شود.

همان‌طور که در تاریخ مستند مانده، امام حسین (ع) در روز عاشورا، پس از چندین ساعت نبرد، از صبح تا نزدیک ظهر به شهادت رسیدند. فریشلر نیز بر این زمان بندیِ شهادت ایشان تأکید می‌کند که زمان اوج نبرد عاشورا بود.

البته زمان شهادت امام حسین (ع) مطابق با روایت استاندارد شیعی، ظهر عاشورا ثبت شده است.

شهادت حضرت عباس (ع)

فریشلر با تکیه بر روایت‌هایی از منابع اهل سنت و با نقل از تاریخ‌نویسانی چون ابن‌تَویّه (ابن طاووس)، اشاره می‌کند که حضرت عباس «ع» در شب تاسوعا «یعنی شب نهم محرم» در تلاشی برای آوردن آب به اردوگاه امام حسین (ع) درگیر شد و به شهادت رسید. با این حال، هنوز در منابع اختلاف است، ولی فریشلر به این روایت شب شهادت تأکید دارد.

روایت فریشلر درباره شهادت حضرت عباس «ع» در تاسوعا، با منابع شیعه در تضاد است، که معمولاً زمان شهادت او را روز عاشورا می‌دانند. اما فریشلر این روایت را معتبر دانسته و منبع آن را تاریخ‌نویسان اهل سنت ذکر کرده است.

جمع‌بندی:

مشارکت ایرانیان: روایت فریشلر بر حضور و شهادت آنها تأکید دارد.

خط زمانی عاشورا: آغاز صبح (خطبه و خندق)، طلوع، نبرد میانی، شهادت بنی‌هاشم تا عصر (نماز و شهادت امام ع).